Historia Instytutu  zaczyna się wraz z powołaniem w czerwcu 1945 roku, jednej z pierwszych na Wydziale Elektrycznym, Katedry Elektroenergetyki. Do roku 1969  mieściła się w Budynku Głównym Politechniki Łódzkiej, przy ul. Gdańskiej 155, później została przeniesiona do nowo wybudowanej siedziby przy ul. Gdańskiej 176, gdzie mieści się do chwili obecnej (obecnie jest to ulica Stefanowskiego 18/22).

Budek ten przed wojną od roku 1892 był częścią „imperium bawełnianego” -Rosenblatta. Stanowił własność  Szai Rosenblatta właściciela fabryki wyrobów bawełnianych.

Pierwszym kierownikiem Katedry był pierwszy urzędujący Dziekan  Wydziału Elektrycznego PŁ, prof. Stanisław Kończykowski, wybitny specjalista elektroenergetyk. Po jego przeniesieniu się w 1948 roku do Politechniki Warszawskiej, kierownictwo Katedry Elektroenergetyki powierzono prof. Karolowi Przanowskiemu, zasłużonemu dla polskiej elektroenergetyki specjaliście.

Prof. Karol Przanowski (1908 – 1997) w czasie okupacji hitlerowskiej brał czynny udział w pracach konspiracyjnej grupy SEP, która opracowała projekt elektryfikacji Polski powojennej. Poza tym nadzorował budowę stacji 150 kV w Starachowicach i stacji 110 kV w Ostrowcu. Wkrótce po wojnie został powołany na stanowisko Szefa Biura Studiów w Dyrekcji Budowy Linii 220kV:  Śląsk – Łódź – Warszawa z siedzibą w Łodzi. W roku 1948 rozpoczął pracę na Politechnice Łódzkiej. W latach 1960 – 1962 pełnił funkcję Dziekana Wydziału Elektrycznego, a w latach 1962 – 1968 prof. Karol Przanowski był Prorektorem Politechniki Łódzkiej.

Z początkiem lat pięćdziesiątych rozpoczął się intensywny rozwój Katedry Elektroenergetyki, która odegrała podstawową rolę w kształceniu kadr dla rozwijającej się elektroenergetyki kraju. W Katedrze zrealizowane zostały pionierskie prace dotyczące polskiego systemu elektroenergetycznego. W latach 1958 – 65 pod kierunkiem prof. Karola Przanowskiego prowadzono badania nad rozwojem sieci najwyższych napięć. Opracowano krajowy układ sieci 220kV i 400kV oraz nowe metody rozwoju sieci wysokiego i niskiego napięcia.

Opracowane zostały metody badań i poprawy niezawodności przemysłowych  sieci elektroenergetycznych oraz metody wyznaczania strat spowodowanych przerwami w zasilaniu. Wykonane zostały liczne i znaczące w kraju prace badawcze z dziedziny gospodarki elektroenergetycznej w przemyśle i jakości energii elektrycznej. Prowadzono badania eksperymentalne związane z generacją i oddziaływaniem wyższych harmonicznych prądów i napięć w sieciach

Opracowano nowe metody obliczania i badania stanów asymetrycznych i przejściowych w sieciach i systemach elektroenergetycznych, w tym wyznaczania prądów zwarciowych, a także metod ograniczania tych prądów.

Prowadzono także prace w zakresie metod prognozowania zapotrzebowania na moc i energię elektryczną w układach elektroenergetycznych.

Prof. Karol Przanowski szczególny nacisk kładł na rozwój laboratoriów. Obok laboratorium Elektroenergetycznego poważnym osiągnięciem było uruchomienie w 1970r. laboratorium Oświetlenia Elektrycznego, jednego z nielicznych w Polsce.

Laboratorium oświetleniowe zostało wyposażone w unikatowe stanowiska badawcze takie jak: lumenomierz kulisty oraz ława fotometryczna.

Istotną rolę przy organizacji laboratorium Oświetlenia odegrał wieloletni pracownik Katedry, a później Instytutu Elektroenergetyki, dr inż. Henryk Szypowski.

 Był On, oprócz działalności naukowej i dydaktycznej, weryfikatorem i rzeczoznawcą Stowarzyszenia Elektryków Polskich w dziedzinie sieci elektrycznych i techniki świetlnej.

W początkowym okresie Katedra Elektroenergetyki składała się z trzech Zakładów:  Elektroenergetyki,  Aparatów Elektrycznych  i  Wysokich Napięć.

Rozwój nowych kierunków badań spowodował utworzenie w 1951 r. kolejnych trzech Zakładów:

Sieci Elektrycznych,  Elektrowni Cieplnych i Grzejnictwa Elektrycznego.

W roku akademickim 1956/1957  trzy Zakłady wydzieliły się ze struktury Katedry Elektroenergetyki, stając się samodzielnymi Katedrami. Powstały w ten sposób Katedry:  

 Aparatów Elektrycznych      – kierowana przez doc. St. Dzierzbickiego,

 Elektrowni Cieplnych            – kierowana przez doc. Cz. Dąbrowskiego i

 Grzejnictwa Elektrycznego – kierowana przez prof. B. Sochora.

W 1966r. wydzielił się kolejny Zakład, z którego utworzona została

Katedra Wysokich Napięć pod kierunkiem prof. Zygmunta  Hastermana.

Instytut Elektroenergetyki utworzony został w 1970 roku z następujących Katedr:

Elektroenergetyki, 

Grzejnictwa Elektrycznego, które zostało później w roku 1990 wydzielone z Instytutu jako Katedra Elektrotermii pod kierownictwem prof. Ludwika Michalskiego

Elektrowni Cieplnych,

Kolei Elektrycznych.

W Zakładzie Elektrowni (do 1970 r. Katedra Elektrowni Cieplnych) od początku działalności  dominowały w badaniach naukowych zagadnienia optymalizacji układów i urządzeń potrzeb własnych elektrowni dużej mocy oraz skojarzonej gospodarki energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem zakładów przemysłu lekkiego. Z tych dziedzin wykonanych zostało kilkanaście prac naukowo-badawczych (w tym w ramach Programu Rządowego PR-8 i CPBR nr 5.

Wraz z rozpoczęciem procesu projektowego największej krajowej elektrowni z blokami 360 MW, Zakład Elektrowni nawiązał i prowadzi do dnia dzisiejszego owocną współpracę z Elektrownią Bełchatów. W pierwszym okresie prace dotyczyły rozwiązań projektowych układu elektrycznego (wyprowadzenia mocy i układów potrzeb własnych) i znalazły swój wyraz w ostatecznym kształcie przyjętych rozwiązań. Począwszy od 1980 r., prace były poświęcone przygotowaniu eksploatacji Elektrowni Bełchatów i dotyczyły oceny niezawodności i dyspozycyjności bloków 360 MW nowej generacji oraz prognozowania awaryjności dla potrzeb planowania remontów oraz modernizacji urządzeń i układów. Prace te są wykonywane i wykorzystywane do dnia dzisiejszego.

Tradycje Zakładu Kolei Elektrycznych  sięgają roku 1945. Początkowo Zakład mieścił się w strukturze Katedry Elektrotechniki Ogólnej, a w 1957 r. stał się samodzielną Katedrą. Kierownikiem Katedry Elektrotechniki Ogólnej, a potem Katedry Kolei Elektrycznych był prof. Czesław Jaworski, wybitny specjalista trakcji elektrycznej, pionier elektryfikacji polskich kolei.

Prof. Czesław Jaworski był rzecznikiem wielkiej elektryfikacji PKP.

Prace naukowe powstałe pod jego kierunkiem poświęcone były przede wszystkim zagadnieniom elektryfikacji kolei, a ściślej teorii trakcji elektrycznej, celowości i opłacalności elektryfikacji kolei w Polsce oraz wyborowi właściwych parametrów technicznych taboru elektrycznego i systemów zasilania, jak również najwłaściwszych metod eksploatacji trakcji elektrycznej.

Wydana w 1956 r. książka autorstwa prof. Jaworskiego pt.  „Teoria trakcji elektrycznej”, zawierającą oryginalne w owym czasie ujęcie problemów teoretycznych, pozostaje w większości aktualna jeszcze dzisiaj.

W 1976 roku, po przejściu na emeryturę prof. Karola Przanowskiego, kierownictwo Instytutu Elektroenergetyki powierzono prof. Zbigniewowi Kowalskiemu.

W tym roku zostało utworzone, jako odrębna jednostka organizacyjna Instytutu, Laboratorium I z siedzibą przy ul. Gdańskiej 176/178. Kierownikiem Laboratorium został mgr inż. Mieczysław Radłowski. Przeprowadzono szereg prac  nad modernizacją stanowisk laboratoryjnych, głównie unowocześnieniem poszczególnych laboratoriów dydaktycznych.

W 1988r. w Instytucie Elektroenergetyki zostają powołane Zakłady:

Elektrowni, Sieci i Systemów Elektroenergetycznych - kierownik doc. dr hab. Maciej Pawlik

Elektroenergetyki Przemysłowej i Oświetlenia Elektrycznego - kierownik doc. dr hab. Zbigniew Kowalski

W 1992 r. na  Dyrektora Instytutu powołano prof. Macieja Pawlika.

 Prof. Pawlik pełnił  latach 1987 – 1990 funkcję Dziekana Wydziału Elektrycznego Politechniki Łódzkiej.

W roku 1999 do Instytutu Elektroenergetyki została ponownie przyłączona Katedra Wysokich Napięć.  Kierownikiem katedry został prof. Franciszek Mosiński.

Prof. Mosiński  w latach: 1996 – 2002 pełnił funkcję Prodziekana d.s. Nauki.

Historia Katedry Wysokich Napięć  zaczęła się wraz z historią Katedry Elektroenergetyki, w 1945 roku. Wkrótce stworzono początki Laboratorium Wysokich Napięć, wyposażone w kaskadę probierczą AC 2x300 kV i generator udarów napięciowych piorunowych LI  700  kV.

Pod kierownictwem prof. Zygmunta Hastermana działalność Katedry została ukierunkowana na współpracę z szybko rozwijającą się łódzką Fabryką Transformatorów  i Aparatury Trakcyjnej ELTA. Prof. Hasterman był jedną z wiodących osób w zespole projektującym pierwszy polski transformator 420 kV (zespół uzyskał nagrodę państwową I stopnia).

Kolejny szef Katedry prof. Zdzisław Szczepański wprowadził dwa nurty badań naukowych, obejmujące zagadnienia izolacji transformatorów energetycznych oraz zagadnienia wyładowań niezupełnych i problematykę budowy wysokonapięciowych urządzeń probierczych. Wykonano kilkadziesiąt dokumentacji i ekspertyz dla fabryki transformatorów ELTA, elektrowni i zakładów przemysłowych.

Zaprojektowano i zbudowano źródła wysokiego napięcia udarowego, urządzenia do pomiaru wysokich napięć udarowych i przemiennych.

Wykonano generatory udarów piorunowych i łączeniowych (do napięcia 2400 kV), prostowniki wysokiego napięcia, kondensatory pomiarowe izolowane SF6 o pojemności 100 i 1000pF do 120kV.

W 2008r. nastąpiła zmiana nazwy Zakładu Elektroenergetyki Przemysłowej i Oświetlenia Elektrycznego na Zakład Elektroenergetycznych Mikrosystemów i Sieci Odbiorczych,  którego kierownikiem została dr hab. inż. Irena Wasiak. W latach: 2002 – 2008 dr inż. Irena Wasiak pełniła funkcję Prodziekana d.s. Studentów. 

Również w 2008r. powołano dr hab. inż. Janusza Anuszczyka, prof. PŁ na stanowisko  kierownika Zakładu Trakcji Elektrycznej.

Od 2009r. Zakład nosi nazwę  Transportu i Przetwarzania Energii.

W 2009 r. do Instytutu przyłączono  Zakład Przekładników i Kompatybilności Elektromagnetycznej (wcześniej Katedra Elektrotechniki Ogólnej i Przekładników) pod kierownictwem prof. dr hab. inż. Elżbiety Leśniewskiej – Komęzy.

W latach 2010-2013 funkcję Dyrektora Instytutu Elektroenergetyki pełnił dr hab. inż. Andrzej Kanicki, prof. nadzw.

Dr hab. inż. Kanicki od roku 2008 pełni również funkcję Prodziekana d.s. Studiów Niestacjonarnych.

 W roku 2013  stanowisko Dyrektora Instytutu Elektroenergetyki powierzono 

dr hab. inż. Irenie Wasiak, prof. nadzw.

Od początku istnienia,  Katedry, a później Instytut Elektroenergetyki wykształciły wielu wybitnych specjalistów z dziedziny elektroenergetyki, którzy znaleźli zatrudnienie w prestiżowych gałęziach gospodarki w kraju i poza jej granicami.